Την τελευταία πενταετία (2004-2009) έχει διαμορφωθεί μια «νέα τάξη πραγμάτων» στις προτιμήσεις των υποψηφίων με ορισμένα πάγια χαρακτηριστικά:
1) Στην εποχή μας τα «θέλω» υποτάσσονται δυστυχώς στα «πρέπει» της αγοράς. Οι περισσότεροι θεωρούν ότι για να έχουν πιθανότητες απορρόφησης στην αγορά εργασίας φτάνουν στο σημείο να θυσιάσουν τις φυσικές ροπές, τα όνειρά τους. Με δύο λόγια, ο επαγγελματικός ρεαλισμός μετατρέπεται σε καταναγκασμό. Και όσο φουντώνει η οικονομική κρίση, τόσο περισσότερο τα «πρέπει» θα κυριαρχούν, αν και τα «θέλω» αξίζει να αντιστέκονται σθεναρά.
2) Παγιώνεται και γίνεται όλο και πιο έντονη η κυριαρχία των κριτηρίων της αγοράς για την επιλογή σπουδών και επαγγέλματος. Έτσι τις περισσότερες προτιμήσεις συγκεντρώνουν σχολές που το πτυχίο τους φαίνεται να εξασφαλίζει γρήγορη και σίγουρη επαγγελματική αποκατάσταση κυρίως στο Δημόσιο .
3) Σε συνθήκες εργασιακής ανασφάλειας και ανεργίας όχι απλώς παγιώνεται, αλλά εντείνεται η στροφή προς τα παιδαγωγικά τμήματα. Είναι αλήθεια ότι διανύουμε τη δεκαετία των δασκάλων, όπως στις αρχές του 20ού αιώνα. Το 2009, ωστόσο, σηματοδοτεί μια μικρή κάμψη.
4) Το κύρος που έχουν τα πτυχία παραδοσιακών τμημάτων του Πολυτεχνείου, της Νομικής και της Ιατρικής εξακολουθούν να ελκύουν πολλούς υποψήφιους. Ωστόσο, ο κορεσμός στους αντίστοιχους επαγγελματικούς χώρους και εν γένει οι δυσκολίες όσον αφορά την επαγγελματική αποκατάσταση έχουν οδηγήσει σε κάμψη.
5) Παρά την «κρίση» των ανθρωπιστικών σπουδών» περίπου 1 στους 3, επιλέγει το 1ο επιστημονικό πεδίο, το πεδίο ανθρωπιστικών, κοινωνικών και νομικών σπουδών. Μάλιστα εντυπωσιάζει η εκρηκτική άνοδος των παιδαγωγικών τμημάτων νηπιαγωγών την τελευταία τριετία. Σε υψηλές θέσεις βρίσκονται τα τμήματα Ψυχολογίας, Αγγλικής Γλώσσας και ΤΕΦΑΑ Αθήνας και Θεσσαλονίκης.
6) Το κόστος σπουδών καθορίζει εν πολλοίς την υπεροχή των τμημάτων του Λεκανοπεδίου και της Θεσσαλονίκη έναντι των περιφερειακών. Έχει υπολογιστεί ότι τα έξοδα για μια τετραετή φοίτηση σε ένα επαρχιακό πανεπιστήμιο, όπως της Κρήτης ή των Ιωαννίνων, πλησιάζουν ή και ξεπερνούν τα 50.000 ευρώ, που για μια οικογένεια μισθωτών είναι δυσβάσταχτα. Να γιατί προτιμώνται χαμηλόβαθμα τμήματα και μη «εμπορικά» πτυχία κεντρικών πανεπιστημίων αντί για περιζήτητα περιφερειακών πανεπιστημίων.
7) Η στροφή των υποψηφίων προς την ελίτ των ΤΕΙ έχει σταθεροποιηθεί. Περίπου 1 στους 3 υποψήφιους τα πέντε τελευταία χρόνια δηλώνει ως πρώτη προτίμηση συγκεκριμένα τμήματα των ΤΕΙ. Είναι χαρακτηριστικό ότι 10 ΤΕΙ, με αιχμή του δόρατος το Τμήμα Λογιστικής Πειραιά, που βρίσκεται στην 25η θέση, εμφανίζονται στον πίνακα με τα 83 περιζήτητα τμήματα.
8) Παρά τον σημαντικό, ρυθμιστικό ρόλο που παίζει η αγορά εργασίας στις προτιμήσεις και επιλογές των υποψηφίων, θα πρέπει να επισημανθεί ότι εξίσου σημαντικός είναι και ο «ρεαλιστικός συμβιβασμός» των υποψηφίων, αφού καλούνται να δηλώσουν τις επιλογές τους μετά την ανακοίνωση των βαθμολογιών τους. Έτσι αρκετοί που συγκεντρώνουν χαμηλές ή μεσαίες βαθμολογίες αποφεύγουν να δηλώσουν τα πιο υψηλόβαθμα τμήματα. Άρα ο πίνακας των περιζήτητων τμημάτων δεν αποτυπώνει τις πραγματικές προτιμήσεις των υποψηφίων.
9) Η συντριπτική πλειονότητα των υποψηφίων «ψηφίζει» μόλις 80-90 τμήματα σε σύνολο 521. Συγκεκριμένα, 36.232 υποψήφιοι του Γενικού Λυκείου (ή ποσοστό 59,1%), περίπου 6 στους 10, συνωστίζονται στον σχετικό πίνακα. Αυτά τα 83 τμήματα αποτελούν μόλις το 15,9% του συνόλου. Μάλιστα, περίπου 30.000 υποψήφιοι ή 4 στους 10 έχουν ως πρώτη επιλογή κάποιο από τα 40 πρώτα τμήματα του πίνακα. Αυτός ο συνωστισμός εντείνει τον ανταγωνισμό διατηρώντας τις βάσεις εισαγωγής σε δυσθεώρητα ύψη.
10) Χρόνο με τον χρόνο εντείνεται ο ανταγωνισμός, αφού ψαλιδίζονται οι θέσεις των εισακτέων. Είναι χαρακτηριστικό ότι για τους 36.232 υποψήφιους που έχουν ως πρώτη προτίμηση τα 83 περιζήτητα τμήματα αντιστοιχούν περίπου 13.100 θέσεις εισακτέων! Εκτός των 13.500 αποφοίτων λυκείου που εισήχθησαν στη σχολή πρώτης τους επιλογής, ακόμη 8.972 εισήχθησαν στη δεύτερη επιλογή τους, 5.996 στην τρίτη, 4.331 στην τέταρτη, 3.442 στην πέμπτη και 2.673 στην έκτη σχολή επιλογής τους.
11) Ο περιορισμένος αριθμός θέσεων εισακτέων σε συνδυασμό με τον συνωστισμό των προτιμήσεων των υποψηφίων σε συγκεκριμένα τμήματα στερεί τη δυνατότητα στη συντριπτική πλειονότητα των υποψηφίων να εισαχθεί στη σχολή πρώτης προτίμησης. Έχει αποδειχτεί ερευνητικά ότι περίπου ο 1 στους 5 υποψήφιους εισάγεται στη σχολή της πρώτης προτίμησής του.
12) Τμήματα ΑΕΙ με αβέβαιο επαγγελματικό μέλλον ή κορεσμένα -που κάποτε ήταν ελκυστικά- αποτελούν πρώτη προτίμηση λίγων ή και ελάχιστων πια υποψηφίων. Ειδικότερα, τμήματα με εξειδικευμένα γνωστικά αντικείμενα απωθούν τη μεγάλη πλειονότητα των υποψηφίων.
13) Σχεδόν στα αζήτητα μένουν 45 τμήματα, στη συντριπτική τους πλειονότητα ΤΕΙ της επαρχίας, αφού συγκεντρώνουν από μία έως δώδεκα πρώτες προτιμήσεις. Η απαξίωση αποτελεί μια θλιβερή πραγματικότητα και το μέλλον τους είναι αβέβαιο τόσο από την έλλειψη σπουδαστών λόγω της βάσης εισαγωγής όσο και από την de facto αναγνώριση των ιδιωτικών κολεγίων και των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών (ΚΕΣ).
14) Οι επιλογές σπουδών και επαγγέλματος δεν πρέπει να υποτάσσονται σε μια οικονομίστικη και αγοραία αντίληψη, αλλά να καθορίζονται από ποικίλα κριτήρια, έτσι ώστε να εκφράζουν και να διαμορφώνουν θετικά την προσωπικότητα κάθε ατόμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου